De persoonlijkheidsanalyse staat centraal in de werkwijze van de Persoonlijkheidscoach. Alleen daardoor is het mogelijk om een cliënt daadwerkelijk te coachen en zijn problemen duurzaam op te lossen. Voor een groot deel is de persoonlijkheid genetisch bepaald. De aangeboren kwaliteiten vinden we terug in het temperament dat we als basisniveau omschrijven. Persoonlijkheid is het geheel van eigenschappen, kenmerken en structuren die de uniciteit van het individu bepalen. De persoonlijkheid zegt wie we zijn, hoe we er uitzien, hoe we onze gevoelens uiten, de manier van denken en handelen en hoe we ons in bedreigende situaties verdedigen. Persoonlijkheid is de totaliteit en omvat alle levensaspecten die we in ons dragen, die elkaar beïnvloeden, versterken of verzwakken. Het gedrag verwijst naar acties en reacties vanuit de persoonlijkheid in relatie met de omgeving. Het gedrag bestaat uit gedragingen die door motivatie of een andere beweegreden tot stand komen en wordt door de omgeving beoordeeld. Onder identiteit verstaan we de eenheid van wezen in volledige overeenstemming met de persoonlijkheid. Het beeld dat iemand van zichzelf heeft, wordt ‘zelfbeeld’ genoemd. Heel wat cliënten kampen met een laag zelfbeeld. Ieder persoon gaat zich, afhankelijk van zijn persoonlijke eigenschappen, kenmerken en fysieke verschijnselen als profiel typeren, m.a.w. iemand gaat zich profileren als een bepaalde persoonlijkheid, vandaar het begrip persoonlijkheidsprofiel.
De diepere oorzaak ligt in de persoonlijkheid
Ontzettend veel mensen kampen met allerlei eenvoudige tot complexe problemen en zoeken de oorzaak buiten zichzelf. Ze omschrijven zich als slachtoffer van hun opvoeding, omgeving of samenleving. Ervaring en onderzoek leert ons dat de echte oorzaak bijna altijd direct of indirect in de persoonlijkheid is terug te vinden, hoewel er uiteraard uitzonderingen zijn. Negatieve invloeden uit de omgeving zijn meestal uitlokkende factoren, maar geen oorzaak. Mensen met een sterke persoonlijkheid beschikken over een grote psychische weerstand en overwinnen hun problemen gemakkelijker dan mensen met een zwakke persoonlijkheid. Het is niet altijd eenvoudig om de verantwoordelijkheid te bepalen, maar het is nooit de bedoeling om over een cliënt te oordelen of hem te veroordelen. Het is de taak van de coach om de persoonlijkheid te analyseren om inzicht te verwerven in de complexiteit van een probleem en om van daaruit een individuele oplossing aan te reiken. Tijdens het eerste consult wordt het intakegesprek afgenomen dat een ruim aanbod aan informatie over de cliënt levert. Deze eerste kennismaking met de cliënt is van zeer groot belang. De Persoonlijkheidscoach praat niet alleen, maar observeert voortdurend en hecht veel belang aan uiterlijke eigenschappen en kenmerken omdat die bepalend zijn voor de persoonlijkheid, alsook voor het oplossen van de problemen.
Typologie
De Persoonlijkheidscoach beoefent een specifieke typologie die niet vergelijkbaar is met de gebruikelijke methodes. Meestal plaatst men personen in drie, vier, vijf, zeven, negen of twaalf hokjes en kleeft men er een overeenstemmend etiket op. Men spreekt van het romantisch type, de denker, de held, de volgeling, de leider enz. De typologie die de Persoonlijkheidscoach toepast, vertrekt vanuit het unieke individu. Daarom zijn er evenveel types als er mensen in de wereld leven. Het doel is het aangeboren temperament te analyseren. We kennen enerzijds de tegenstelling warm en koud en anderzijds vochtig en droog. Als we de persoonlijkheid analyseren komen we tot de vaststelling dat de persoonskenmerken en karakteristieken overeenstemmen met deze vier kwaliteiten. Vandaar de link met de vier elementen: Vuur (warm), Water (koud), Lucht (vochtig) en Aarde (droog). Dit eeuwenoude paradigma beheerst de natuur in al zijn aspecten en vinden we terug in het kompas met de vier windstreken. Bij de persoonlijkheidsanalyse wordt de verhouding van deze vier elementen nauwkeurig bepaald. Bij het Vuurtype overheerst het element Vuur, het zijn mensen met een vurige persoonlijkheid, leiders, idealisten, doordrijvers enz. Het Watertype is het tegenovergestelde, het zijn rustige, gevoelige mensen, onderdanig en hulpvaardig. Bij het Luchttype overheerst het element Lucht, het zijn beweeglijke mensen, snelle denkers, erg vrolijk en weten hun zorgen te relativeren. Tegenover het Luchttype staat het Aardetype, een overbezorgd persoon, afstandelijk, correct, beleefd en perfectionist. Vanuit deze analyse weten we hoe iemand op een bepaalde situatie reageert, welke zijn competenties en zwakheden zijn. Enkel op deze manier is het mogelijk een cliënt individueel te begeleiden en daar ligt het grote succes van de Persoonlijkheidscoach.
Andere methodieken
De persoonlijkheidsanalyse gebeurt op basis van diverse typologietesten, een vraaggesprek of we confronteren de cliënt met een bepaalde situatie en verklaren hun reacties. Daarnaast zijn er nog andere methodieken zoals de constitutieleer, de fysionomiek, de lichaamstaal, smaakvoorkeur, kleurgevoel, taal- en stemgebruik. We verduidelijken ons met een concreet voorbeeld. Een ree is een beweeglijk dier en heeft hiervoor een aangepaste en geschikte constitutie en is vergelijkbaar met een Luchttype. Een olifant heeft een totaal andere constitutie, is traag, minzaam en erg gevoelig en vergelijkbaar met een Watertype. De constitutie zegt erg veel over de persoonlijkheid. De fysionomie of de gelaatsstructuur geeft een nauwkeurig beeld weer van de persoonlijkheid. We lezen het temperament van iemand zijn gezicht af. De lichaamstaal is van uitzonderlijke betekenis. De non-verbale communicatie munt uit in zijn nauwkeurigheid. Smaakvoorkeur, kleurgevoel, taal- en stemgebruik, alsook uiterlijkheden zoals haartooi, kleding, juwelen enz. zorgen meestal voor een bevestiging van de analyse. Door mensen te observeren en verbanden te leggen, vormt men heel snel een nauwkeurig beeld van de persoonlijkheid. De techniek van de persoonlijkheidsanalyse heeft men daardoor snel onder de knie.