De persoonlijkheid mag dan aangeboren zijn, bijsturen blijft steeds nodig. Dat doen we via gedragsverandering. Als coach vertrekken we altijd vanuit de aangeboren persoonlijkheid of het temperament (persoonlijkheidsanalyse). Het aangeleerd gedrag staat niet op zichzelf, maar wordt voor een groot deel beïnvloedt door het temperament. Iedereen reageert vanuit zijn temperament op bepaalde situaties en prikkels van buitenaf. Zo wordt verklaard waarom sommige cliënten gemakkelijk te beïnvloeden zijn, terwijl anderen zich daar tegen verzetten. We maken een verschil tussen een uiterlijk en innerlijk gedrag. Uiterlijk gedrag wordt ‘waarneembaar gedrag’ genoemd omdat het gaat om handelingen die men observeert zoals bewegen, sporten, werken, lichaamshouding enz. Daarnaast bestaat het innerlijk gedrag zoals bijvoorbeeld: dromen, nadenken of het uiten van emoties. Het innerlijk gedrag heeft te maken met het cognitieve en het emotionele zoals willen, voelen, denken, handelen. Verder kennen we het onbewuste gedrag, het is het gevolg van onbewuste preferenties en disposities die hun oorsprong vinden in de sociale of fysieke omgeving. Men wordt beïnvloed zonder dit te merken, zoals bijvoorbeeld door reclame of door opgelegde leefregels. Ten slotte hebben we het afwijkend gedrag, ook a-typisch gedrag genoemd. Veel psychische en emotionele problemen vallen onder deze noemer. Het is onze taak als coach het gedrag te sturen, te versterken of te normaliseren.
Op persoonlijkheid gerichte methodieken
Er zijn heel wat methodieken die bij het coachen gebruikt worden. Onze voorkeur gaat uit naar methodieken die gericht zijn op de oorzaak en niet op de symptomen. Symptomatische behandelingen zijn van korte duur en zorgen meestal voor een ontgoocheling omdat het probleem weer snel opduikt. Omdat een probleem direct of indirect gerelateerd is aan de persoonlijkheid is coachen altijd individueel gericht. Persoonlijkheidsleer is blijkbaar voor veel mensen een blinde vlek, nochtans is iedereen op zoek naar het antwoord op de vraag: wie ben ik? Vandaar het belang van de persoonlijkheidsanalyse. Iedere vorm van coachen is gericht op indicaties. Niet alle technieken zijn geschikt om bepaalde problemen op te lossen. Vanuit het intakegesprek wordt het behandelingsplan bepaald dat deel uitmaakt van het coachtraject. Er wordt vaak in een groep gewerkt, met behoud van de individuele benadering. Een verlegen cliënt laat men niet meteen in de groep optreden, maar men wacht het moment af waarop hij daarvoor klaar is. Een cliënt met agressieve neigingen pakken we anders aan dan iemand die een gebrek heeft aan assertiviteit. Coachen is een creatief proces waarbij we ons richten op het bereiken van een duurzame verbetering. Door gerichte evaluatie stellen we dat vast. Bijsturen of herziening van het behandelingsplan kan nuttig zijn, want coachen is een dynamisch gegeven.
Stressmanagement
Dit is een belangrijke techniek die bij het coachen gemakkelijk wordt ingeschakeld en snel resultaat oplevert. Zonder stressbeheersing is een goed functionerend gedrag niet mogelijk. Biorelaxatie is een methodiek die in korte tijd op een eenvoudige en natuurlijke wijze het verbroken evenwicht tussen het stressmechanisme en het ontspanningsmechanisme herstelt. De invloed van stressbeheersing op het gedrag is bijzonder gunstig.
PDCA cyclus
Wordt soms PDCA-cirkel genoemd en is een vierledig systeem. We herkennen er meteen het principe van de vier elementen in terug. Er zijn vier handelingen: plannen (L), doen (A), waarderen (W) en activeren(V).
SMART-methode
Deze methode stelt 5 criteria voorop waaraan een doelstelling moet voldoen, m.a.w. hoe formuleer ik een goed doel. Een doel moet Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden zijn. Dat geldt zeker bij het nastreven van praktische gerichte doelen en om deze doelstellingen te controleren.
Assertiviteitstrainingen
Dit is een bekende techniek voor cliënten die zich moeilijk uiten, zich niet prijsgeven en problemen hebben met het leggen van sociale contacten, een laag zelfbeeld hebben, moeilijk beslissingen kunnen nemen, gemakkelijk alles uitstellen, niet graag op de voorgrond treden, zich in een hoek laten drukken. Met een aangepaste training verandert er veel.
Creativiteitstrainingen
Bij deze trainingen ligt het accent op doen (handelen) en ervaren (ondergaan). De sluimerende creatieve mogelijkheden worden ontwikkeld en versterkt. De werking berust op afleiding waardoor de geest zich ontspant en herstelt. Er komt een ontwikkelingsproces op gang en dit versterkt de acceptatie. Tot deze groep behoren drama, beeldende trainingen, muziek, dans, tuinieren, schrijven en psychomotorische trainingen.
Gesprekstraining
De Persoonlijkheidscoach is voortdurend in gesprek met zijn cliënt, maar bij gesprekstraining gaat het om oplossingsgerichte gesprekken, al dan niet gecombineerd met zorgvragen zodat de cliënt zich beter leert kennen, inzicht verwerft in zijn problemen, zijn mogelijkheden ontdekt, zijn eigen grenzen aangeeft, zich beter richt op zijn eigen voorkeur, maar vooral leert omgaan met spanningen en emoties.
Al deze methodieken worden ingeschakeld tijdens het behandelen van de meest uiteenlopende problemen.